NED24-25 Historische letterkunde in het onderwijs

Het uitgangspunt voor de cursus Historische letterkunde in het onderwijs is de kennis die een docent Nederlands of een Neerlandicus nodig heeft om goed literatuuronderwijs in de historische letterkunde te verzorgen. Bij Ma-studenten bestaat de behoefte aan handvatten voor het selecteren en toegankelijk maken van historisch letterkundige werken én aan een inhoudelijke cursus over de vakinhoud: verdieping van de kennis van de primaire literatuur, verbreding van de belezenheid.

De cursus Historische letterkunde is gericht op repertoirekennis. Er gaan veel primaire teksten gelezen en bestudeerd worden, zodat de Ma-studenten hun belezenheid kunnen vergroten. We stellen daarnaast de vraag naar de rol van historische letterkunde in de hedendaagse samenleving, in het bijzonder in het onderwijs op de Nederlandse middelbare scholen. Daartoe maken we assessments van best practices, zoals van de reeks Tekst in Context, theaterproducties gebaseerd op historische werken, en de plek die historische letterkunde inneemt in de media, zoals in de NTR-serie “Het verhaal van Nederland”.

Poreuze identiteiten in vroegmoderne teksten.

Het hebben van een duidelijke identiteit kan zowel empowering zijn als onderdrukkend. Dit maakt identiteit tot een interessant en complex thema, dat bij uitstek in de (vroegmoderne) literatuur verbeeld en bediscussieerd wordt. Het Nederland van de zestiende, zeventiende en achttiende eeuw is in sterke mate van invloed geweest op de nationale identiteit en het zelfbeeld van Nederlanders. Denk maar aan de polders, de grachtenpanden, het koloniale verleden, en het belang dat hier gesteld wordt in persoonlijke vrijheden. Bovendien ervoeren mensen toentertijd zelf ook dat ze leefden in een periode van grote omwentelingen. Die sensatie vond zijn weg naar de literatuur, waarin de discussie over (groeps)identiteiten en zelfbeelden mensen kennelijk hielp om zich staande te houden te midden van de grote veranderingen om hen heen. Identiteiten ontstonden vaak in oppositie tot het beeld van een Ander, soms met desastreuze gevolgen. Dit jaar onderzoekt de cursus ‘Historische letterkunde in het onderwijs’ het idee dat identiteiten in historische teksten niet statisch zijn, maar zich in interactie met anderen of de omgeving kunnen ontwikkelen, dat wil zeggen: ‘poreus’ zijn.

In deze cursus analyseren we hoe vroegmoderne Nederlandstalige teksten identiteiten construeren, afbakenen en openstellen. We verbinden bekende en minder bekende literaire werken aan invloedrijke verhaaltradities rondom het Nederlandse zelfbeeld, zoals de Bataafse mythe, de strijd tegen het water, en ‘witte onschuld’. Daarnaast verkennen we methoden om deze historische teksten en tradities te populariseren en didactiseren. In deze vertaalslag naar een breder publiek zoeken we steeds naar aanknopingspunten in hedendaagse discussies over identiteiten en nationale zelfbeelden. Studenten werken zelfstandig en in groepsverband aan verschillende educatieve en populariserende producten, waarbij bestaande leermiddelen zoals Literatuurgeschiedenis.org, LitLab, en Tekst in Context als sjabloon fungeren. Zo leren studenten in deze cursus hoe ze de actualiteit van historische teksten kunnen aanwijzen, onderzoeken en demonstreren.

De cursus Historische letterkunde bevat de volgende educatieve aspecten:

• Studenten breiden hun belezenheid uit met zes bekende en minder bekende primaire teksten;
• Studenten bestuderen best practices in het populariseren en didactiseren van historische teksten;
• Iedere week leidt een student de primaire tekst in met een korte presentatie die het thema ‘poreuze identiteiten’ toelicht voor een breed publiek;
• Iedere week wordt een didactische vaardigheid centraal gesteld, bijv. het maken van een editie, hertalen, debat, intermedialiteit, een link leggen met het heden, etc.
• Studenten hebben de mogelijkheid de cursus af te ronden met een eindproject in de vorm van een lessenpakket.